Anansi Çocukları & Neil Gaiman

Çeviri: Murat Özbank

Her şey Şişko Charlie’nin, ölen babasının aslında bir tanrı olduğunu öğrenmesiyle başlar. Bu yetmezmiş gibi Şişko Charlie, Örümcek adında gizemli bir kardeşi olduğunu da öğrenir. Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır; insanlar için de, tanrılar için de…

Gaiman’ın yazmış olduğu çoğu romanı okudum. Tarzına ve anlatım stiline alışkın olduğumu söyleyebilirim. Fakat Anansi Çocukları’nda Gaiman’ın o bilindik stilinden uzak bir hava vardı. Eğlenceli ve okurken yer yer tebessüm ettiren bir kitaptı. Fakat serinin ilk kitabı olan Amerikan Tanrıları “king size tadelle” iken Anansi Çocukları “bir parça tadelle” gibiydi. Daha tamamlanmış ve kompleks bir romanın devamı niteliğinde reklamı yapılan bir eserin selefi ile aynı tarzda ve tatlılıkta olmasını beklemem ise yanlış olmaz sanırım.

Yine de tek başına ele alındığında Şişko Charlie gibi oldukça beceriksiz bir karakteri, onun şakacı bir tanrı olan babasını ve “Örümcek” gibi sıkıldığımda kaçarım mottosu ile yaşayan bir karakteri anlatırken mizah olmadan da olmaz. Bu kısımda şahsen hayal kırıklığına uğramam kitabın kalitesi değiştirmez.

Geleneksel fantezinin dışına çıkıp, şehirlerde geçen bir hikaye okumak ve çoğu eserin zıttı bir biçimde güçlü olmayan bir kahramanın yol öyküsünü dinlemek istiyorsanız Anansi Çocukları tam sizin kitabınız.

Şehir ve Yıldızlar & Arthur C. Clarke

Çeviri: Ardan Tüzünsoy

Uzak bir gelecekte yeryüzündeki insanlar İşgaciler denen güçten kaçarak, bilgisayarlar ve sanal gerçeklik marifetiyle devamlılığı ve mükemmelliği korunan Diaspar şehrine sığınmıştır. Diaspar’daki herkes binlerce yıl yaşamakta, kimse ölmemekte, mekanik yollarla reenkarne olmaktadır. Ancak bu sözde mükemmellikten ve sanal gerçeklikten sıkılan, Diaspar’ın ötesinde ne olduğunu merak eden biri vardır. En az on milyon yıldan sonra Yeryüzü’nde ‘doğmuş’ olan tek insan, yani Alvin, Şehirlerinin sunduğu yüzeysel mükemmelikten tatmin olan değerlerine benzemeyen Alvin, yeniyi keşfetme sancısının peşinde gizemli dış dünyaya açılacaktır. Diaspar’ın eteklerindeki çölü ve ötesindeki bilinmeyeni görmeye… Böylece en son maceracı terk eder şehri, yıldızlara ulaşmak üzere…

Rama serisinin ilk iki kitabı dışında Clarke çok fazla kitabını okuduğum bir yazar değil. Clarke’nin dönem yazarlarından olan Asimov gibi “büyük resmi” çizme konusunda oldukça başarılı olduğunu düşünüyorum. O dönemin kitaplarından -özellikle altın üçlününkilerden- karakter gelişimi, yazım stillleri beklemeyince hikayenin orjinalliği ve “science fiction” yaklaşımı elde kalıyor. Tabii ki Clarke hikaye konusunda iyi olan bir yazar olmasının yanı sıra yazdıklarının “hard science fiction” kısmına da girdiğini düşünürüm. Heinlein karakterler ve onların başından geçenlere odaklanırken (en azından benim okuduğum kitabında) Clarke ve Asimov ise insanlığın ve evrenin kaderine odaklanarak çok uzun zaman aralıklarında, zayıfça da olsa birbirine bağlanmış hikayelerden oluşan kitaplara sahipler. Bence Asimov “aptala anlatır basitlikte bilimi anlatabilen adam”ken, Clarke filozoftur.

Lafı çok uzatmadan kitaptan bahsetmem gerekirse, iki karşıt kültürün var olduğu milyonlarca yıl sonrasının toplumunda bir grup kendini dış dünyaya kapatarak kendi şehirleri olan Diaspar’da ölümsüzlük yetisiyle yaşarken diğer bir grup günümüz toplumuna daha yakın bir sosyal yapıya sahip olan -telepati dışında- ve dışarıda yaşan ölümlülerden ibarettir. Alvin iki kültür arasında köprü görevi görmeye çalışır. Kendi halkından olan diğerlerini bir zamanlar kurulmasına yardım ettikleri devasa imparatorluğun kalıntıları arasında arar.

Bazen kitapta gereksiz olduğunu düşündüğüm ve nedensizce veya benim anlayamadığım bir sebeple konulmuş bazı pasajlar, bölümlere rastladım. Ayrıca Alvin’in aşk hayatının neden bu kitapta bir alt tema olduğunu anlayamadım. Vanamonde’un ise benim kitaplarda en çok hoşlanmadığım ırk olan ve “deus ex machine” olarak gördüğüm ilahi yaratıklardan biri olması da açıkçası benim için bir eksiydi.

Hiç bir bilimkurgu kitabından geleceği tahmin etmesini beklemem. Bunu beklemek hem haksızlık olur hemde milyonlarca yıl sonrasını anlatan bu kitaptan bunu beklemek akıllıca bir yaklaşım olmaz. Kitap hakkında söyleyeceklerim bu kadar, Clarke’nin tarzını sevdiyseniz, karakterlerin iyi yazılmamış olması sizin için büyük bir eksi değil ise hikayesi, fikirleri için Şehir ve Yıldızlar’ı okumanızı tavsiye ederim.

Çeviri: Taylan Taftaf

Burası OASIS. Buradan çıkış yok.

Yıl 2045 ve dünya çok çirkin bir yer.
Uygarlıkları felce uğratan enerji krizi, tam anlamıyla felakete dönüşen iklim değişikliği, kıtlık, yoksulluk, bulaşıcı hastalıklar ve geriye kalan son kaynaklar için süren nükleer savaşlarla cehenneme dönen bir dünya… Ve bu dünyada yaşamak zorunda olan tüm talihsiz insanlar gibi, henüz on sekiz yaşındaki Wade Watts da uyanık olduğu zamanın neredeyse tamamını bir simulasyonun içerisinde geçiriyor.
İstediğiniz kişi olabileceğiniz, istediğiniz yerde yaşayabileceğiniz ve istediğiniz şeyleri yapabileceğiniz bir yer olan, insanlığın son vahası, sanal dünya OASIS’te.
Ve bir gün OASIS’in yaratıcısı James Halliday ölüyor. Arkasında bıraktığı milyonlarca dolarlık bir servetle. Ancak bir sorun var. Ortada bir varis yok.
James Halliday bütün mirasını tek bir kişiye bıraktı. Yarattığı devasa sanal dünya OASIS içinde sakladığı üç anahtarı bulacak olan kişiye.
İşte dünya çapındaki kıran kırana mücadele böyle başladı. Ve
anahtara giden ilk ipucunu Wade Watts buldu.
Hazır mısınız?

Uzun uzun yazmak istemiyorum. Hakkında söylenebilecek çok bir şeyde yok. Kitap boyunca 80’lerin kültür bombardımanına maruz kalıyorsunuz. Her oyuncu arkadaş -bende dahil- gerçek zamanlı etkileşime sahip simülasyon hayallerine sahiptir. Yazar bunu kullanarak “distopik” bir gelecekte genç bir “gamer”ın başından geçen maceraları anlatıyor.

Hızlı akan bir anlatıma sahip, referanslarını ise pek havada bırakmayan şekilde vermiş. Eğer 80’lerde yaşamadıysanız Wikipedia bir başka ekranda açık olsa daha iyi olur. Hikaye ise bir çok tesadüfler, “deus ex machina” denilecek anlar ile dolu olduğu için zayıf, karakterlerle ise bağ kurulacak bir yan yok.

Kitap nostalji bombardımanına tutmasa ve bir çok insan -bende dahil- eskiye olan hayranlığa sahip olmasa bu derece tutulan bir kitap olmazdı diye düşünüyorum. Sonuç olarak bir 90’lar çocuğu olarak pek beğenmedim.

Acı Bakanlığı & Dubravka Ugrešić

Çeviri: Ünver Alibey

Tanja Luci. Zagrebli. Öğretmen. Savaş sonrası Yugoslavya’yı terk edip Amsterdam’a yerleşiyor. Yalnız. Hüzünlü. Kimsesiz.
Kimsesizliğinde kimliğini arıyor Luci. Babası ölmüş. Annesi bunamış. Öğrencileri… Öğrencileri ona elinin altından kayıp gidenleri, kaybedilenleri hatırlatıyor. Onlar da kendisi gibi eski Yugoslavyalı, bu yüzden dehşet dolu geçmişleriyle başa çıkabilmek için Yugonostalji çalışıyor, Yugomitoloji okuyorlar. Bellek çalışmaları. Savaşın sürükleyip götürdüklerini geri kazanabilirlermiş gibi…
Luci bir kuyuya düşüyor sanki; boşlukta.

Kimlik bunalımı üzerine yazılmış güzel bir kitaptı. Kitabın konusunu burada yazmak veya karakterleri anlatmak gereksiz çünkü özeti okuyunca zaten anlarsınız. O yüzden ben biraz daha “Ben ne anladım.” tarzı bir anlatım izleyeceğim.

Yazar, birbirinden değişik dinlerin, dillerin, kültürlerin vs. bir araya toplandığı bir ülke olan Yugoslavya’nın dağılmasından sonra o ülkenin kimliğini taşıyan Yugoslavların (O ülkede yaşamış Hırvatlar, Sırplar, Boşnaklar vs.) ülkelerini kaybettikten sonra başına neler geldiğini bir dil bölümünde ki öğrenciler ve öğretmenleri üzerinden anlatıyor.

Savaşın ardından meydana gelen psikolojik ve kültürel yıkımın üzerine sert ama isabetli tespitler yapmış. “Bizim” dediğiniz bir şeyin kaybolması üzerine “onun” yerine ne koymanız gerektiğini soruyor. Geçmişteki anıları unutmalı mı veya güzel olanları hatırlamaya devam mı etmeliyiz. Bu gibi sorulara cevap ararken aslında bir kadının psikolojik olarak karakterini yenilemesini de okuyoruz.

Hikaye pek yetkin olmadığım bir coğrafyanın yetkin olmadığım yakın tarihinin olayları üzerine olunca ufak bir tarih araştırması da yapmak şart oluyor. Tito kim, bugün var olan hangi devletler Yugoslavya’ya bağlıydı? vs.

Kendi kültürümüz Balkan milletleri ile oldukça yakın ve benzer olunca kitabı okurken geçen bazı isimleri ve olayları da yakın bulabilirsiniz. Türk kahvesi gibi.

Yazarın dil üzerine fikirlerini kitap boyunca irdelemesi, hikayelerin anlatımları üzerine tartışması da kitabı çok boyutlu, katmanlı bir eser haline getirmiş.

Pek uzatmadan şunu söylemeliyim, “Acı Bakanlığı”nın dilimize kazandırıldığı için ne kadar sevindiğimi anlatamam. Tavsiye ederim.

Elmas Çağı & Neal Stephenson

Çeviri: Sibel Hacıoğlu

Hugo ve Locus ödüllerini alması bir yana Stephenson BK dünyasına; nanoteknolojinin hüküm sürdüğü bir gelecek yapılanmasına sosyal sınıf, etnisite ve sunizeka’nın doğası etrafında yepyeni bir terminoloji ile girerken Cyber-Punk’ın ötesine geçerek Post -CyberPunk’ı başlatıyor. Stephenson’un matematik, teknoloji, felsefe ve bilimi edebiyatlaştırdığı noktada okuruna Quentin Tarantino tadı vermekten de geri durmuyor!

Aşağı yukarı bir yıla yakın rafta bekledi. Elime aldığımda okuduğum bir başka kitaptan sıkılmıştım, kaçacak delik arayan bir fare gibi ilk 200-250 sayfası yırtarcasına okudum. En sonunda da okuduğuma pişman olmadım, diyelim.

Stephenson, Victorian (Duygularını baskılayan, çok çalışan, disiplinli denilebilir.) dönemini geçmişten alıp, günümüzden daha ilerde nanoteknoloji ile insanların nesneleri üretmek yerine “Feed” denilen bağlantıdan elde ettikleri (cyberpunk) ile birleştiriyor. Kısacası cyber-steampunk diyebileceğim bir türe giren bir kitap olmuş.

Karakterleri bol olan bir kitap diyebilirim. Birkaç ana karakterin yanında hikayeleri üzerinde daha fazla durulabileceğine inandığım ama sonunda sayfa kalınlığı yüzünden iyi ki üzerilerinde durmamış diye düşündüğüm yan karakterler vardı. Kitap boyunca bazı girip çıkan karakterler var. Bu karakterlerin kimisine ne olduğunu kesin hatları ile öğrenebiliyoruz. Bazısı da sanki hikayede bahsedilmeye artık gerek görülmemiş, unutulmuşlar gibilerdi. Bu hem rahatsız edici hemde o kısımları neden okuduğuma dair anlam veremediğim için bende hayal kırıklığı yarattı. Yine de dediğim gibi karakter bakımından bol ama bunları anlatmak bakımından zayıf bir kitap olmuş.

Kurulan evren neredeyse kusursuzdu. Kompleks bir yapıya sahip olmasının yanı sıra birçok farklı alt kültüre sahipti. Bu kültürlerden kastım, Stephenson’un kabile dediği ve aynı kültüre sahip olan farklı ırktan insanların bir araya gelmesi ile oluşmuş topluluklardı. Bu gruplar, insanların kişiliklerinin belirlenmesinde, kültürün oynadığı rolü anlamak bakımından önemliydi. Irkları attığımız zaman ve farklı milliyetlere sahip olan bireyleri süregelen bir kültürel toplum içerisine koyduğumuz vakit, kişiliklerin, dünya görüşlerinin, ahlaklarının vs. girdikleri kültür ile alakalı olduğunu görebilir; atalardan gelen genetik bağlamların bu soyut kavramlar üzerinde elle tutulur bir katkısı olmadığını görebiliyoruz. Hikayenin gidişatı bakımından bu kısım bence önemliydi.

Kitapta oldukça ilginç olan bir diğer nokta ise; “Resimli Okuma Kitabı” olarak çevrilen nesneydi. Bu nesnenin eğitim düzeyinde kişide meydana getireceği farklı tepkileri görmek açısından hikaye boyunca kitaba sahip olan karakterlerin çizdikleri yollar oldukça ilgi çekiciydi. Her ne kadar kişinin karşısında bulunan ile kurabileceği bir bağın (insan kaynaklı duygusal bir bağdan bahsedersek.) eğitimini şekillendirmesi açısından önemli olduğunu anlayabiliyoruz. Böylece bu tarz iyileştirici teknolojilerin insanların eğitiminde ana unsur olarak kullanılması yerine sadece bir araç olarak kullanılması fikrini de elde edebiliriz.

Sözlerimi bağlamam gerekirse, okunmasını şiddetle tavsiye ettiğim bir kitap. Birçok fikir, yaratıcı yenilik sunuyor. Hikayenin son kısımlarının sığ olması ve karakterler bakımından zayıf olması eksi olarak düşünülse bile “dünya kurgusu”, hikaye akışı bakımından tatmin edici bir eserdi.

Aşıklar & Philip Jose Farmer

Çeviri: Kemal Baran Özbek

Cinselliği ele alış tarzıyla büyük tartışmalar yaratmış bir bilimkurgu başyapıtıdır Aşıklar.

Farmer’ın 1952 yılında uzun öykü olarak yazdığı, ancak “fazlaca aykırı” bulunduğu için popüler bilimkurgu dergilerinin editörlerince geri çevrilen Aşıklar, Startling Stories Dergisi’nde yayımlanma şansı bulduğunda okurlar arasında büyük bir coşku yarattı ve yazarına “En Çok Umut Veren Yeni Yazar” dalında Hugo ödülünü kazandırdı.

Günümüz için oldukça masum kalsa da Aşıklar’ın yayımlandığı dönemde yarattığı etki, ancak afallatıcı olarak tanımlanabilir.

1960 yılında roman haline getirilen öykü; yabancı biyolojisi, asalak yaşam ve seks üçlüsünün din kazanında hazırlanmış tehlikeli bir karışımıdır…

Dünyanın Kıyamet Savaş’ından sonraki kolonileşme çabaları meyvesini verir ve böceğimsi bir tür olan Wog ırkının yaşadığı gezegen olan Ozagen’e ulaşılır. Dini kastın üst seviye üyeleri ile birlikte iletişim konusunu çözümlemesi adına dilbilimci olan Hal Yarrow’da bu gezegene yapılacak olan ön-kolonileşme seferine dahil edilir.

Karakterleri bakımından bir novella olması dolayısıyla bir derinlik beklemesemde beni yanıltan bir boyuta sahip karakterleri vardı.

Farmer’ın kendi yarattığı ırkı olan “Wog”ları tanımlarken ki başarısı etkileyiciydi. Böceklerden ve böcekbiliminden bir gram anlamayan bir okuyucu olarak ırka yabancı kalmadım. Duygusal ve toplumsal yönden insan toplumunun 1800’lü yıllar sonundaki haline benzeyen bir kültürü, böceğimsi bir ırka modelleyerek, bunun üzerinden sorgulamayan ve kendi dürtülerini baskılayan insan toplumunun ne hale gelebileceği hakkında fikir yürütüyor.
Türler arası ilişki konusunda cesur davranan yazar, ne yazık ki bu cesaretini baş karakterimiz ile ilişkiye giren dişi uzaylı ırkını yaratırken ve onlara bir kültür arkaplanı oluştururken kullanmamış. Varoluşlarını erkeklerin cinsel arzuları üzerinden yürüten bu tür, ne yazık ki erkek egemenliğine maruz kalarak hayatını sürdürmek zorunda kalıyor.

Bir dilbilimci sayılabilecek Hal Yarrow’un içinde bulunduğu baskıcı dini rejimi sorgulamaya çalışması, cinselliğin ve dinsel tabularının anlamlarını, nedenlerini merak etmesi üzerineydi. Oldukça iyi bir okuma sunması rağmen okurken yer yer rahatsız edici ve çelişkili söylemleri sahipti.

Yazıldığı yıl göz önüne alındığında ve toplumun kendi düşüncesinden farklı bir cinsellik ve onunla karışmış din konusunda ki görüşleri de düşünüldüğünde -ki bakış açıları onca yıl sonra bile aşağı yukarı aynıdır- sansasyonel bir eser olduğu fark ediliyor. Sonuçta bütün olarak ele alındığında tabu yıkıcı bir eser olmaya çalıştığı söylenebilir.

 

Hayalet Yazılar & David Mitchell

Çeviri: Ali Cevat Akkoyunlu

“Hayalet Yazılar”, dünyanın sorgulaması olarak da nitelendirilebilir. Bu kitapta, yaşadığımız kaostan tutun da, hayatımızda raslantıların yerine, Tanrı kavramından, insanların kaderlerini kimin çizdiği sorusuna kadar felsefî sorular da var. Ama bu çok dinamik ve değişken bir roman. Bir çeşit zekâ oyunu belki de. Karakterler arasındaki bağlantıları bulmak, hikâyelerin nerde birleştiğini izlemek, gerçek ile gerçekdışı arasında gidip gelmek bile başlı başına bir eğlence. Üstelik, Doğan Kitap bu romanla birlikte yeni bir diziye başlıyor: Çağdaş Roman. Zevkle ve kolay okunan, edebiyat dünyasının yıldızlarını bir araya getiren, kaliteli, kütüphanemizde yıllarca yerini koruyacak olan bu romanların ilki “Hayalet Yazılar”. Edebî değeri, olağanüstü kurgusu, yazarı Mitchell’in bir yıldız olarak bu romanla parlaması düşünülecek olursa dizinin ilk kitabı olması kaçınılmazdı.

Kitaptan ne hoşlandım, nede hoşlanmadım. En azından sonuna kadar okudum. Hikayelerin bazısı oldukça gereksizdi. Amacı olmayan hikayelerdi. Kısa hikayelerin toplanıp da bir araya getirildiği bir antalojiden ne farkı var anlamadım. Hikayelerinde geçen insanların birbirleri ile bağıntısı oldukça kısıtlı, zorlama ve “hadi oradan!” denilebilecek kadar da alakasızdı. Her hikayenin anlatıcısı sayfa dolsun diye genelde hiçbir katkı sağlamayan, düşüncelerine sayfalarca devam etmiş.

En sonunda zekice ve çılgın bir şekilde tüm bu karakterlerin hikayelerini uygun bir şekilde bir araya toplayacak derken, sonunda onlarca sayfayı boşuna okuduğum hissine kapılmaktan da kendimi alamadım.

Okumak tam 20 günümü aldı. Bunun nedeni kitabı elinizden bırakıp gündelik işlerinize vurduğunuzda aklınızdan çıkması ve tekrar elinize alma isteğini duymamanız.

Mitchell’in bu kitabı bende beklediğim etkiyi yaratmadı. Umutlarım yüksek girmiştim ama hayal kırıklığına uğramadım desem yalan olur.

Görünmez Kentler & Italo Calvino

Çeviri: Işı Yücesoy

Modern dünyanın masal anlatıcısı Italo Calvino’nun Türkçede uzun süredir görünmeyen kitabı Görünmez Kentler, tekrar elimizin altında… Kubilay Han’ın atlasında yolculuk eden Marco Polo… Batının doğuyu gören gözünün kurduğu hayaller bir yanda, modern kentin içinden çıkılmazlığı ve geleceği öte yanda…

Mükemmeldi. Tekrar tekrar okumak istediğim bir kitap oldu. Her kısa kentin kendince anlattığı bir durum ve sizin oradan çıkarabileceğiniz sonsuz anlamlar var. Calvino kitapta “Anlatıya yön veren şey, ses değil kulaktır.” diyor. Her okuyan her dinleyen bambaşka anlamlar çıkarabilir.

Türkçe çevirisi ise neredeyse kusursuz, ders olarak anlatılabilecek kadar da iyiydi.

Kitaptan bir kaç alıntı ile bitireyim. Böylece sadece o paragraflara bakarak okumak isteğiyle yanıp tutuşun.

“Oradan çıkıp altı gün yedi gece yol gidersen, ay ışığına sereserpe uzanmış, sokakları bir yün yumağı gibi birbirine dolanan beyaz kente, Zobeide’ye varırsın. Kentin kuruluşu hakkında anlatılan şu: çeşitli ulusların erkekleri aynı düşü, bir kadını, gece vakti, bilmedikleri bir kentte, sırtı dönük koşarken görmüşler, uzun saçlı ve çıplakmış kadın. Onu izlediklerini düşlemişler. Dönmüş dolaşmışlar, kaybetmişler onu. Uyandıklarında kenti aramaya çıkmışlar; kenti bulamamışlar ama birbirlerini bulmuşlar; düştekine benzer bir kent kurmaya karar vermişler. Yolları düzenlerken her biri, kadını kovalarken izlediği yolu yinelemiş; kaçağın izini kaybettiği noktada, mekân ve surları, düştekinden çok farklı, kadının bir daha kendisinden kaçamayacağı biçimde düzenlemiş. Bir gece aynı sahnenin yinelenmesini bekleyerek yerleştikleri Zobeide kenti buydu işte. Hiçbiri, ne uykuda, ne de uyanıkken bir daha asla görmedi kadını. Kentin yolları, hepsinin her gün işe gidip geldikleri, düşteki kovalamaca ile hiçbir ilgisi kalmamış yollardı artık. Zaten o düş de çoktan unutulmuştu. Onlarınkine benzer bir düş gören yeni erkekler geldi başka ülkelerden, Zobeide kentinde düşteki yollardan bir şeyler buluyor, peşinde oldukları kadının izlediği yola iyice benzesin, kaybolduğu noktada kadına hiçbir kaçış yolu kalmasın diye kemerlerin, merdivenlerin yerini değiştiriyorlardı. Kente ilk gelenler, bu insanları Zobeide’ye, bu çirkin, tuzak kente çeken şeyi anlayamıyorlardı”

“Atlasın şöyle bir özelliği var: henüz bir biçimi, bir adı olmayan kentlerin biçimini ele veriyor. İç içe kanallarıyla yüzünü kuzeye dönmüş hilal şeklinde, Amsterdam biçiminde bir kent var: Prenslerin, İmparatorun, Senyörlerin kenti; yüksek fundalıklar arasına kurulmuş, surlarla çevrili, kuleleriyle dimdik York biçimindeki kent var, adına New York da denilen, iki nehir arasındaki uzun bir adanın üzerindeki Broadway dışında, hepsi dümdüz, derin kanallara benzeyen yollarıyla, cam ve çelik kulelerle tıklım tıklım New Amsterdam biçiminde bir kent var. Biçimler her iyiler kentinin tohumunda bir kötü tohum gizli; iyi olmanın verdiği güven ve gurur bu tohum: gereğinden fazla iyi olduklarını iddia edenlerden de iyi olmak. Çünkü bu güven ve gurur, kin, rekabet, misilleme gibi duygulara dönüşecek, kötülerden küçük intikamlar alma gibi doğal bir arzu, onların yerinde olma ve aynı şeyleri onlara yapma tutkusu haline gelecektir. İlkinden daima farklı olsa da, bir başka kötüler kenti, kötü ve iyi Berenice’lerin çift katlı kılıfında kendine bir yer açar böylece. Ve Polo “Biz canlıların cehennemi gelecekte var olacak bir şey değil eğer bir cehennem varsa, burada, çoktan aramızda; her gün içinde yaşadığımız, birlikte, yan yana durarak yarattığımız cehennem. İki yolu var acı çekmemenin: Birincisi pek çok kişiye kolay gelir: cehennemi kabullenmek ve onu görmeyecek kadar onunla bütünleşmek, ikinci yol riskli, sürekli bir dikkat ve eğitim istiyor; cehennemin ortasında cehennem olmayan kim ve ne var, onu aramak ve bulduğunda tanımayı bilmek, onu yaşatmak, ona fırsat vermek.”

 

Bu şehirleri resmeden bir sanatçının da tumblr profilini buraya bırakıyorum.

http://seeingcalvino.tumblr.com/

 

Stanislaw Lem Eserleri

Stanislaw Lem Eserleri

Orijinal İsim	Çeviri	Yayınevi
Człowiek z Marsa
Szpital Przemienienia(1948)	Dönüşüm Hastanesi(2000)	İletişim Yayınları
Astronauci(1951)
Obłok Magellana (1955)
Dzienniki Gwiazdowe (1957)	Yıldız Güncesi (2001)	İletişim Yayınları
Inwazja z Aldebarana (1959)
Eden (1959)	Aden (1995)	İletişim Yayınları
Śledztwo (1959)	Soruşturma (1998)	İletişim Yayınları
Pamiętnik znaleziony w wannie (1961)	Küvette Bulunan Günce (1998)	İletişim Yayınları
Powrót z gwiazd (1961)	Yıldızlardan Dönüş (1998)	İletişim Yayınları
Solaris (1961)	Solaris (1997)	İletişim Yayınları
Niezwyciężony (1964)	Yenilmez (1998)	İletişim Yayınları
Cyberiada (1965)	Siberya (2014)	Cem Yayınevi
Głos Pana (1968)	Sahibinin Sesi (2014)	Cem Yayınevi
Kongres futurologiczny (1971)	Gelecekbilim Kongresi (1997)	İletişim Yayınları
Doskonała próżnia (1971)	Mükemmel Boşluk (2014)	Cem Yayınevi
Wielkość urojona (1973)	Hayali Büyüklük (2011)	Pinhani Yayıncılık
Opowieści o pilocie Pirxie (1973)
Katar (1976)	Kör Talih (1999)	İletişim Yayınları
Opowiadania (1977)	Ölümlü Makineler (2001)	İletişim Yayınları
Golem XIV (1981)
Wizja lokalna (1982)
Prowokacja (1984)
Biblioteka XXI wieku (1986)	İnsanın Bir Dakikası (2000)	İletişim Yayınları
Fiasco (1986 – Almanca)	Fiyasko (2002)	İletişim Yayınları
Pokój na Ziemi (1987)	Dünya’da Barış (2000)	İletişim Yayınları
Zagadka (1996)
Fantastyczny Lem (2001)

Bitmeyen Savaş (Bitmeyen Savaş #1) & Joe Haldeman

Çeviri: Ardan Tüzünsoy

Er William Mandella, kendisine rağmen bir kahramandır, istemediği halde seçkin askerlerden oluşan özel bölüğe alınır ve binlerce yıl uzaktaki bir savaşta çarpışmak üzere zaman ve uzayda fırlatılır. Asla savaşa gitmek istememişti. Yine de görevini kin tutmadan yerine getirir, yaşadığı sürece rütbesi yükselir. Döndüğünde Dünya’yı bıraktığı gibi bulamaz… Uzay yolculuğundaki zaman genişlemesinden ötürü, Mandella aylarla yaşlanırken dünya yüzyıllarla yaşlanır… Vietnam’da savaşmış bir bilimkurgucunun geçmişle geleceği kaynaştıran romanı.

Resim: Joe Haldeman

Bitmeyen savaş, iki ırkın birbiri ile iletişim kuramamasından dolayı görelilik ile yüzyıllarca savaşmasını anlatıyor.

Haldeman’ın kendisi bir savaş gazisi ve kitabında bu savaş boyunca kafasından geçenleri, hissettiklerini zaman üzerindeki oynamalarla konu edindiği Mandella’nın dünya dışı bir ırka karşı savaşması üzerinden aktarıyor. Bunu yaparken aslında dünyadaki savaşların ardında yatan temel neden olan ekonomiden ve savaşın insanlara, toplumlara ve ahlaka neler yaptığı üzerine fikirler sunuyor.

Mandella iyi bir karakter, tüm savaşı onun gözünden izlemek, nedenlerini ve askeri yapı üzerine düşünceleri ile de okuması zevkli bir karakter. Kitap askerliği tüm yönleri ile ele alıyor. Eğitim, sıcak temas, çatışmayı bekleme, geri dönüş, uyum sağlayamama, yeniden deneme, gazi olmak, rütbe yükselmesi vs. Böylece bir askerin eğitime alındığı ilk andan son anına kadar düşündüklerini, yaşadıklarını okuma şansına eriyoruz. Haldeman bir röportajında aslında kitabının savaş-karşıtı ama askerlik karşıtı bir kitap olmadığını söylüyor. Askerlerin kariyerleri boyunca yaşadıkları travmalar üzerine yazılmış eserlerden biri olduğu da su götürmez bir gerçek.

Kitap boyunca zaman atlamaları dolayısıyla yer yer kafam bulandı ama kendimi hikayenin sahip olduğu ilginç aksiyona bıraktığımda bu da pek sorun olmadı. Sıkmayan ve devam konusunda sıkıntılı olmayan bir hikayesi var.

Bitmeyen savaş yabancılaşma ve sosyal gözlemler adına üst seviye bir kitaptı. Bunun yanı sıra yazıldığı yıl itibari ile ele alınması zor bir konu olan homoseksüel bireyleri konu edinmesi ve bunu doğum kontrolü için bir önlem olarak düşünmesi -heteroseksüelliğin iyileştirilebilir olması- ise cesurca ama zorlama bir hamleydi diye düşünüyorum. Haldeman aslında eşcinselliği Mandela’nın izole olduğunu ve koca bir grupta farklı tek birey olmasını daha iyi anlatmak için kullandığını ifade ediyor. Bu gözle bakarsanız aslında insanların bulundukları gruptan farklı olması ve bunun tedavi edilebilir bir hastalık olarak görülmesi oldukça ilginç bir mecaz kullanımıydı.

Savaşın anlamsızlığını, pasifist olmasına rağmen, ülkesinde uzakta, yabancı topraklara savaşması için gönderilen ve geri dönen bir gaziden daha iyi kim anlatabilir. Üstelik bunu yaparken bilimkurgu ile bu fikirlerini birleştiriyor. Okuru da boğmayacak bir eser olan Bitmeyen Savaş, kesinlikle okunması gereken bir kitap diye düşünüyorum.

Resim: badbrushart.deviantart.com/